Nhận biết sốt xuất huyết: Những điều bạn cần biết

Sốt xuất huyết là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến ở Việt Nam, đặc biệt trong mùa mưa, khi điều kiện thuận lợi cho muỗi truyền bệnh phát triển. Việc nhận biết và chẩn đoán sốt xuất huyết kịp thời không chỉ giúp điều trị hiệu quả mà còn ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

1. Sốt xuất huyết là gì?

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm do virus Dengue gây ra, lây lan qua muỗi Aedes aegypti. Đây là loại muỗi hoạt động mạnh vào ban ngày, đặc biệt vào sáng sớm và chiều tối. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, từ trẻ em đến người lớn, và nếu không được xử lý kịp thời, có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng.

Virus Dengue gồm 4 tuýp khác nhau (DENV-1, DENV-2, DENV-3, DENV-4), nên một người có thể mắc sốt xuất huyết nhiều lần trong đời.

2. Phân loại sốt xuất huyết

Bệnh sốt xuất huyết thường được phân chia thành ba mức độ:

1.1 Sốt xuất huyết Dengue 

Đây là thể nhẹ nhất, với các triệu chứng chủ yếu là sốt cao, đau nhức cơ và khớp, kèm theo phát ban.

2.2 Sốt xuất huyết Dengue có dấu hiệu cảnh báo

Thể này nguy hiểm hơn với các dấu hiệu như:

– Đau bụng dữ dội.

– Xuất huyết dưới da hoặc niêm mạc.

– Mệt mỏi, lừ đừ.

2.3  Sốt xuất huyết Dengue nặng

Đây là thể nghiêm trọng nhất, có thể gây sốc, xuất huyết nội tạng hoặc suy đa cơ quan.

Việc nhận biết và chẩn đoán sốt xuất huyết kịp thời không chỉ giúp điều trị hiệu quả mà còn ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

3. Dấu hiệu nhận biết các giai đoạn của sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết có diễn biến phức tạp từ giai đoạn nhẹ đến nặng. Bệnh thường khởi phát đột ngột và trải qua 3 giai đoạn chính: giai đoạn sốt, giai đoạn nguy hiểm và giai đoạn hồi phục. Việc nhận diện đúng các biểu hiện ở từng giai đoạn là yếu tố quan trọng để xử lý kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm.

Giai đoạn sốt

– Sau thời gian ủ bệnh từ 4-10 ngày, người bệnh bước vào giai đoạn sốt, kéo dài khoảng 2-7 ngày.

– Triệu chứng điển hình: Sốt cao liên tục 39-40°C, khó hạ sốt.

– Đau đầu: Đau vùng trán, nhức phía sau hốc mắt.

– Phát ban: Có thể xuất hiện các nốt đỏ nhỏ trên da, kèm theo tình trạng xung huyết.

– Rối loạn tiêu hóa: Buồn nôn, chán ăn, đau cơ và khớp.

– Nghiệm pháp dây thắt thường dương tính.

Giai đoạn nguy hiểm

– Bắt đầu từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 7, người bệnh có thể giảm sốt nhưng nguy cơ biến chứng lại tăng.

 – Thoát huyết tương: Tràn dịch màng phổi, màng bụng, gan to, đau bụng. Nếu nghiêm trọng, sẽ dẫn đến sốc với triệu chứng da lạnh, mạch yếu, huyết áp tụt.

– Xuất huyết: Các vết bầm hoặc chấm đỏ dưới da, chảy máu chân răng, chảy máu cam, kinh nguyệt bất thường, hoặc xuất huyết tiêu hóa gây nôn ra máu, đi cầu phân đen.

– Suy tạng: Một số trường hợp viêm gan, viêm não, hoặc viêm cơ tim.

– Dấu hiệu sốc: Tay chân lạnh, vật vã, hoặc lơ mơ, cần can thiệp khẩn cấp.

Giai đoạn hồi phục

– Khoảng 1-2 ngày sau giai đoạn nguy hiểm, dịch bắt đầu được tái hấp thu vào mạch máu.

– Cải thiện sức khỏe: Bệnh nhân hết sốt, ăn uống trở lại, huyết động ổn định và đi tiểu nhiều.

– Biến chứng tiềm ẩn: Nếu truyền dịch không kiểm soát, nguy cơ phù phổi hoặc suy tim có thể xảy ra.

4. Biến chứng sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Những biến chứng này có thể đe dọa tính mạng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh.

Sốc Dengue: Đây là biến chứng nguy hiểm nhất, xảy ra khi dịch thoát ra khỏi mạch máu, dẫn đến mất dịch và giảm huyết áp nghiêm trọng. Nếu không được cấp cứu kịp thời, sốc có thể gây tử vong.

 Xuất huyết nặng: Người bệnh có thể gặp phải xuất huyết dưới da, niêm mạc (chảy máu cam, chảy máu răng) hoặc xuất huyết nội tạng (nôn ra máu, đi ngoài phân đen). Điều này có thể dẫn đến thiếu máu trầm trọng và suy tuần hoàn.

Suy tạng: Viêm gan nặng, viêm cơ tim, hoặc viêm não có thể xảy ra, dẫn đến suy chức năng các cơ quan nội tạng. Suy thận và suy gan là các biến chứng phổ biến ở những bệnh nhân sốt xuất huyết nặng.

Rối loạn đông máu: Người bệnh có thể gặp phải các vấn đề về đông máu, làm tăng nguy cơ chảy máu và gây tử vong nếu không điều trị kịp thời.

Sốt xuất huyết có diễn biến phức tạp từ giai đoạn nhẹ đến nặng.

5. Chẩn đoán sốt xuất huyết

Chẩn đoán sốt xuất huyết (SXH) chủ yếu dựa vào triệu chứng lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng. Ban đầu, bác sĩ sẽ thăm khám và tìm các dấu hiệu đặc trưng của bệnh như sốt cao đột ngột, đau cơ, đau khớp, phát ban, chảy máu dưới da (xuất huyết) hoặc chảy máu cam, và có thể kèm theo triệu chứng nôn mửa và tiêu chảy.

Để xác định chính xác, bác sĩ sẽ yêu cầu xét nghiệm máu để tìm virus Dengue, bao gồm:

– Xét nghiệm NS1: Được thực hiện từ ngày đầu tiên đến ngày thứ ba của bệnh để phát hiện kháng nguyên của virus Dengue.

– Xét nghiệm kháng thể IgM: Tiến hành từ ngày thứ sáu trở đi để phát hiện kháng thể phản ứng trong giai đoạn cấp tính của bệnh.

– Xét nghiệm kháng thể IgG: Mục tiêu là xác định sự hiện diện của kháng thể bảo vệ cơ thể, cho thấy khả năng miễn dịch lâu dài đối với virus.

Ngoài ra, siêu âm và các xét nghiệm khác có thể được thực hiện để đánh giá tình trạng tổn thương các cơ quan trong trường hợp bệnh tiến triển nặng.

7. Phác đồ điều trị sốt xuất huyết

Phác đồ điều trị sốt xuất huyết (SXH) tập trung vào việc điều trị triệu chứng, duy trì thể trạng và phòng ngừa các biến chứng. Điều trị bao gồm:

Theo dõi và kiểm soát tình trạng bệnh: Người bệnh cần được theo dõi chặt chẽ, đặc biệt là về dấu hiệu giảm thể tích máu, huyết áp và tình trạng sốc. Theo dõi tiểu cầu, hematocrit và điện giải trong máu.

Cung cấp dịch: Bù dịch là yếu tố quan trọng để tránh mất nước và điện giải. Việc sử dụng dung dịch uống (ORS) hoặc truyền tĩnh mạch tùy theo mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Thuốc giảm đau, hạ sốt: Paracetamol là lựa chọn chính để giảm sốt và đau, cần tránh thuốc giảm đau nhóm NSAIDs (như ibuprofen) vì có thể gây chảy máu.

Điều trị sốc sốt xuất huyết: Nếu bệnh nhân có dấu hiệu sốc, phải truyền dịch ngay lập tức với dung dịch truyền thích hợp (Ringer lactate hoặc NaCl 0.9%).

Chế độ ăn uống và nghỉ ngơi: Người bệnh cần được nghỉ ngơi đầy đủ, ăn uống nhẹ nhàng, dễ tiêu hóa.

Lưu ý bệnh nhân sốt xuất huyết cần nhập viện điều trị trong thời gian dài nếu có các triệu chứng như: lạnh cóng chân tay, mạch yếu, sốt li bì, viêm họng, khó thở,… Phác đồ điều trị sốt xuất huyết cụ thể có thể thay đổi dựa trên tình trạng sức khỏe của từng bệnh nhân và chỉ được thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ. Việc can thiệp kịp thời và quản lý đúng cách có thể giúp giảm nguy cơ biến chứng và giúp trẻ phục hồi nhanh chóng hơn.

Bệnh nhân cần tư vấn và điều trị sốt xuất huyết hoặc thăm khám vui lòng liên hệ 1900 8083 hoặc 0986 822 333 để được hỗ trợ.